กระทรวงสาธารณสุข สร้างสัญลักษณ์จากความเข้าใจผิด

● ตรากระทรวงสาธารณสุข จะมีลักษณะที่ไม่เหมือนกับตราของกระทรวงอื่น กล่าวคือ เป็นรูปคบเพลิงมีปีกและมีงูพันคบเพลิง เป็นไม้เท้าของเทพเมอร์คิวรีของโรมัน เรียกชื่อว่า คะดูเซียส (Caduceus) คะดูเซียส เป็นไม้เท้าของเทพเฮอร์มีส (Hermes) ตามตำนานเทพของกรีก หรือเทพเมอร์คิวรี (Mercury)  ในตำนานเทพของโรมัน มีรูปเป็นไม้เท้ามีปีกหนึ่งคู่ และมีอสรพิษหนึ่งคู่เลื้อยกระวัดพันอยู่ตั้งแต่ด้ามจนปลาย เป็นสัญลักษณ์ของการค้า การอาชีพ และกิจการอื่น ๆ ที่เนื่องด้วยเทพเฮอร์มีส

• กระวัด อ่านว่า กระ - หวัด
• เป็นคำกิริยา แปลว่า กวัด, แกว่ง

 ____________________________________

สัญลักษณ์ทางการแพทย์ที่ถูกต้อง คือ ปฏักแห่งแอสคลีเพียส (Rod of Asclepius)

          ปฏักแห่งแอสคลีเพียสเป็นของเทพแอสคลีเพียส  (Asclepius)  ซึ่งตามเทพกรีกเป็นโอรสของสุริยเทพอะพอลโล (Apollo) และเป็นหมอเทวดา ปฏักนี้ไม่มีปีก และมีงูพันอยู่ตัวเดียว

 ____________________________________

           แต่ที่ใช้เป็นสัญลักษณ์ทางการแพทย์นั้นผิด  โดยเมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๕  แพทย์ทหารบกของอเมริกา ได้นำเอาสัญลักษณ์ของคะดูเซียส มาใช้ในหน่วยงาน ซึ่งเป็นการใช้ผิด แทนที่จะต้องใช้สัญลักษณ์ของ ปฏักแห่งแอสคลีเพียส และได้ใช้กันจนแพร่หลายไปทั่วโลก แล้วประเทศไทยก็ใช้ผิดตามกันมา

           ตราดวงนี้เดิมเป็นของกรมสาธารณสุข เมื่อยกกรมสาธารณสุขและกิจการเกี่ยวกับแพทย์ทั้งหมดตั้งขึ้นเป็น กระทรวงสาธารณสุข จึงใช้ตรารูปไม้เท้าคะดูเซียส เป็นตรากระทรวง

          โดยองค์การอนามัยโลก (World Health Organization : WHO) ซึ่งเป็นหน่วยงานระหว่างประเทศ ในสังกัดสหประชาชาติ ทำหน้าที่ดูแลประสานงานงานด้านสาธารณสุข ก็ใช้สัญลักษณ์ของปฏักแห่งแอสคลีเพียส ตรากระทรวงสาธารณสุขของประเทศไทยในปัจจุบัน

          ____________________________________

ร้านข้าราชการไทย

 ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๕๗